her-programmeren van de hersenen

Laten we het eens hebben over wat je je hersenen allemaal kunt leren.

Vroeger toen je leerde fietsen, toen moest je constant blijven denken. Sturen, trappen, remmen, niet slingeren, balans houden... als kind leek het misschien wel alsof je het nooit ging leren en dan nam die heks van een moeder ook nog eens je zijwieltjes af... bah!

Grapje natuurlijk, je moeder is geen heks. Je moeder had vertrouwen in je en dat je zonder zijwieltjes ging kunnen fietsen. Oefenen, oefenen en nog meer oefenen totdat je op een dag kon fietsen zonder nadenken, dat je zelfs de tijd had om naar vogeltjes te kijken, eens aan de fietsbel te trekken of misschien zelfs wel zwaaien naar voorbijgangers. Je bent het blijven oefenen, alle regeltjes herhalen totdat het automatisme was. Er waren neurale verbindingen in de hersenen aangelegd dat er voor zorgde dat je niet constant hoefde na te denken welke stap op welk moment kwam. Datzelfde herhaalde je nog eens tijdens het leren lezen en schrijven en toen je rijlessen ging volgen. De eerste lessen in een auto was je waarschijnlijk ook constant bezig met koppelen, remmen, schakelen, knipperlicht, spiegels checken... en nu? Nu kun je luidkeels met de radio meezingen of (handsfree hoop ik) bellen terwijl je die handelingen doet.

Zo zit herstel van een eetstoornis ook in elkaar. Je hebt je bepaald gedrag aangeleerd doordat je hier een bepaalde rust of controle in vond, door dit te blijven herhalen is dit automatisch geworden. Automatisch eten wat het laagst in calorieën is, het magerste beleg kiezen, letten op calorieën. Dit gedrag is allemaal normaal geworden voor je en je vind het vaak ook nog ontzettend "gek" dat andere mensen hier niet op letten. Ik geloof er in dat anorexia ontstaat door een genetische dispositie die door energietekort (aka te weinig eten) word aangewakkerd en terug gaat naar helemaal vroeger, waar er door een schaarste in voeding vaak dagen van weinig eten en veel verplaatsting  waren naar een plek waar er meer eten te vinden was. (migratiereactie). Dit is niet mijn theorie. Tabitha Farrar schrijf hier enorm veel over. Dit was wel het eerste wat logisch klonk voor mij. Natuurlijk is een psychische oorzaak als reden dat ik ooit wilde gaan letten op mijn eten. Ik was onzeker, voelde me niet mooi, niet knap, niet speciaal en na dat ik de mededeling had gekregen dat ik wel wat was aangekomen besloot ik dat ik daar iets aan moest doen. Er volgde jaren van restrictie, nog meer restrictie en nog meer regels die ik me zelf had opgelegd. 

Door deze theorie ben ik mijn gewicht en eetstoornis los gaan koppelen van mijn psychische bagage. Ik wist dat ik mijn eetstoornis eerst moest aanpakken. Waarom? Ik snap die vraag, ik heb jarenlang geroepen in de GGZ dat ik mijn eetstoornis niet kon loslaten als ze niet méér aan de onderliggende problemen gingen werken. Ik kan je maar een ding zeggen waarom ik denk dat het toch andersom moet: Tijdens ondergewicht (te laag gewicht voor wat je lichaam eigenlijk zou willen hebben) kun je niet optimaal denken. Je kunt niet logisch nadenken. Je hoofd is alleen maar bezig met eten, eetregels, bewegen en dergelijke. Ik heb het zelf geprobeerd, did not work. 

In 2020 heb ik besloten op mijn eetregels stuk voor stuk los te laten. Niet in een keer, maar wel zorgen dat er groei in zat. Letterlijk groei, ik heb mijn gewicht hersteld en guess what? Ik kan weer nadenken, ik kan weer functioneren en ik kan weer zien dat het volgen van eetstoornis rituelen eigenlijk helemaal niet handig is om te communiceren dat het in je hoofd allemaal niet zo lekker gaat.

Ik heb mijn hersenen ge-her-programmeert. Moeilijke producten kiezen, zitten ipv bewegen en nog veel meer van dat soort gedrag onder de loep genomen, bedenken hoe dat ik dit in de rest van mijn leven wilde doen en dát gedrag toepassen, totdat ik er niet meer bij hoefde na te denken, totdat het vanzelf ging, net als fietsen zonder zijwieltjes, net als autorijden, net als lezen en schrijven...

Ben ik er nu? Ben ik hersteld? 

Ik denk dat niemand s' morgens wakker word met het idee dat hij of zij hersteld is. Dat is een groeiproces. Ik denk dat ik me pas hersteld durf te noemen als ik ook de onderliggende problemen heb aangepakt zonder terug te grijpen naar een oude neurale verbinding in mijn hoofd, zonder terug te vallen op het automatisch gedrag wat bij de eetstoornis past. Voorlopig blijft het waken dat ik de nieuwe wegen in de hersenen gebruik en niet stiekem of per ongeluk terugkeer naar de automatischere wegen. 

Het is een proces, niet van vandaag op morgen. Maar je kunt wel vandaag beginnen en niet morgen....